Nie wiesz

Zastanawia mnie jak łatwo ulegamy maglowi, czyli ferujemy wyroki wobec ludzi, o których tak naprawdę nic nie wiemy.

Czytamy jakieś skąpe notatki i już oceniamy i to zazwyczaj bardzo ostro, zdecydowanie, jakbyśmy byli członkami Sądu Ostatecznego.

Żeby oceniać kogoś, jego związek, albo postępek, zachowanie, przypadki – trzeba znać jak najwięcej z okoliczności, tzw. background, ale nie z pierwszych stron tabloidów, a osobiście. Wtedy można z pewną ostrożnością wydawać osąd, ocenę. Choć wiele filozofów, mędrców ostrzega – Nie oceniaj! Sam też nie chcesz być oceniany.

Koleżanka po piórze Ania Fryczkowska zdobyła się na heroizm i udzieliła wywiadu o swojej tragedii, żeby śmierć jej syna choć po części komuś otworzyła oczy. Naświetliła zjawisko z pozycji nieżyjącego Stasia. Wiele innych osób też szczerze udziela wywiadów o swoich problemach, chorobach, pomyłkach, żeby stanowiło to jakiś powód do myślenia, zadumy, pytań, było rodzajem znaku drogowego dla nas: Uwaga ty też możesz!

Normalny człowiek pochyla głowę, czyta, myśli, zazwyczaj współczuje albo poprzestaje na zrozumieniu.

Komentatorzy internetowi w swej wielkiej niestety masie zachowują się butnie, rzucają odruchowo paskudne komentarze, oceniają, szydzą, wymądrzają się, udzielają światłych rad i cieszą się zapewne, że są tacy mądrzy! Nieomylni, uczciwi i przewidujący. Jakieś bóstwa czy jak?

Co gorsze obserwuję to u osób które jako tako znam, też popadli w tę manierę. Coś gdzieś przeczytali, usłyszeli i już wiedzą dokładnie co i jak, kto jest głupi jak but, kto popełnia straszliwe błędy, gdzie jest prawda, jak powinni postępować etc.

Zazwyczaj nie mamy bladego pojęcia, jaka jest prawda! Komu pismo, tabloid, szanująca się gazeta przyprawia wąsy, krzywy pysk, dorabia życiorys. Zdarzało mi się poznać wiele spraw, które początkowo czarne albo białe okazywały się tak bardzo wielowymiarowe, że żadna miałka i szybka ocena nie pasowała. Tak bywa zazwyczaj, ale mało komu chce się wejść w szczegóły, dowiedzieć się jaki jest rewers, drugi głos, podłoże, czasem tajemnica.

Kiedy znamy sprawę tylko jednej strony, nie znamy cieni, owego backgroundu. (to angielskie słowo ale dobrze oddające sens pojęcia: chodzi o tło, zaplecze, coś czego nie widać, okoliczności oboczne etc.), nasze oceny bywają zbyt powierzchowne, krzywdzące, szkalujące, niszczące. Czasem czytam podpisy komentatorów i czuję się jak na publicznym kamienowaniu.

Czesław Niemen: „…często jest, że ktoś słowem złym zabija tak, jak nożem”.

Warto o tym pamiętać oceniając zbyt pochopnie i zdecydowanie kogoś, o kim wiemy tylko tyle, ile nam rzucono w informacji. Czasami ostro przyprawionej domysłami albo wrednymi sugestiami.

Sami rozsądzajmy czy wszystko o sprawie wiemy? Wszystko? Jeżeli nie, nie osądzajmy.